Vof oprichten: de belangrijkste informatie op een rij
Vof voordelen
- Eenvoudige oprichting: de vennoten kunnen zelf een vennootschapsovereenkomst opstellen en de vof inschrijven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel;
- Lage oprichtingskosten: de inschrijving van een vof is gratis, de tussenkomst van een notaris of accountant is niet vereist en er is geen minimum startkapitaal nodig;
- Gunstige fiscale faciliteiten: alle vennoten worden door de Belastingdienst als ondernemers aangemerkt, hierdoor hebben alle vof’s recht op de gunstige fiscale faciliteiten die gelden voor ondernemers in de inkomstenbelasting.
Vof nadelen
- Privé aansprakelijkheid: een schuldeiser kan iedere vennoot privé aansprakelijk stellen voor de schulden van de vof, waarbij ze beslag mogen leggen op het privé vermogen van een vennoot en (soms ook) diens partner;
- Geen sociaal vangnet: de vennoten moeten hiervoor zelf aanvullende verzekeringen afsluiten, met vaak hoge premies, ook moeten ze zelf voorzien in hun eigen oudedagsvoorziening (naast de AOW);
- Geen rechtspersoonlijkheid: een vof kan hierdoor zelfstandig geen onroerende zaken op naam hebben staan (zoals een bedrijfspand), de eigendom daarvan berust bij de gezamenlijke vennoten van de vennootschap.
Wat is een vof?
Een vennootschap onder firma (vof) is een personenvennootschap die tot stand komt door het sluiten van een overeenkomst. Een vof is dus ook geen rechtspersoon, zoals een stichting, vereniging, bv of nv wel is. Met name ondernemers maken gebruik van een vof, wanneer ze onder een gemeenschappelijke naam samen een bedrijf willen beginnen. Er bestaan ook vennootschappen onder een maatschap, hier maken beroepsbeoefenaren gebruik van wanneer ze in een gezamenlijke onderneming en onder een gemeenschappelijke naam hun beroep willen uitoefenen.
Hoe start ik een vof?
- Duidelijke afspraken: Een vof wordt opgericht door het aangaan van een overeenkomst tussen de vennoten om onder een gezamenlijke naam een bedrijf uit te oefenen. Hierbij brengen de vennoten goederen, geld en/of arbeid de vof in. De vennootschapsovereenkomst is niet aan vormvereisten gebonden, de vennoten kunnen deze zelf opstellen, schriftelijk of niet schriftelijk.
- Het Handelsregister: Na het oprichten van een vof, ben je wettelijk verplicht om deze in te schrijven in het van de Kamer van Koophandel. Hierbij moet er verschillende informatie aangeleverd worden, waaronder de naam, de doelstelling, het adres en telefoonnummer van de vof.
- Het UBO-register: Uiteindelijk belanghebbenden (ultimate beneficial owners of UBO’s) moeten zich inschrijven in het van de Kamer van Koophandel. De UBO’s zijn diegenen die meer dan 25% direct of indirect eigendomsbelang hebben in de vof.
De vennootschapsovereenkomst
Een schriftelijke overeenkomst is dus niet verplicht: het is geen voorwaarde voor het bestaan van een vof. Echter is het wel raadzaam om een schriftelijke overeenkomst op te stellen en advies te vragen over de inhoud van de overeenkomst. Het hebben van een duidelijke vennootschapsovereenkomst kan echt een verschil maken. Hierin komen namelijk de spelregels te staan die gelden tussen de vennoten. Verder moet de overeenkomst ook duidelijkheid verschaffen over de relatie van de vof tegenover derden (contractspartijen) en tegenover de Belastingdienst. In die zin geldt de schriftelijke overeenkomst dan ook als een bewijsvereiste. De Belastingdienst neemt namelijk geen genoegen met een mondelinge bevestiging van de afspraken tussen de vennoten.
Vof aansprakelijkheid
Een vof heeft een eigen vermogen dat afgescheiden is van het privévermogen van de vennoten. Een schuldeiser van de vof zal de vordering in eerste instantie moeten verhalen op het vermogen van de vof. Is dat vermogen ontoereikend? Dan is iedere vennoot hoofdelijk (privé) aansprakelijk voor de openstaande schuld. De schuldeiser kan hierbij de vordering verhalen op het privévermogen van de vennoten. De schuldeiser mag zelf kiezen op welke vennoot hij of zij het verhaalt. Hierbij mag ook aanspraak worden gemaakt op het vermogen van de partner van de aansprakelijk gestelde vennoot, indien zij in algehele gemeenschap van goederen zijn getrouwd of een geregistreerd partnerschap hebben.
Beperken van de aansprakelijkheid
Vennoten kunnen echter wel hun privé aansprakelijkheid beperken, zo kan er in de vennootschapsovereenkomst opgenomen worden dat iedere vennoot slechts tot een bepaald bedrag (bijvoorbeeld € 25.000) zelfstandig bevoegd is om namens de vof te handelen. Als deze beperking van de rechtsbevoegdheid is ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel, dan is iedere contractspartij die met de vof handelt hiervan op de hoogte. Gaat een vennoot desondanks zijn boekje te buiten door rechtshandelingen te verrichten boven het vastgestelde bedrag? Dan kan de geleden schade alleen verhaald worden op de vennoot die de bepaling in de vennootschapsovereenkomst heeft overtreden.
Er bestaan ook nog andere mogelijkheden tot beperking van (de gevolgen van) de privé aansprakelijkheid, zoals het afsluiten van een aansprakelijkheidsverzekering en het opstellen van algemene voorwaarden die van toepassing zijn op de overeenkomsten die een vennoot voor en namens de vof met contractspartijen sluit.
Boekhouding
Een vof voert een eigen boekhouding en administratie die los staat van de privé boekhouding van iedere vennoot. Wel moet uit de boekhouding van de vennootschap blijken wat de financiële relatie met ieder van de vennoten is. Op de balans van de vof is daarom een kapitaalrekening opgenomen. Daarop staan de bedragen vermeld waarvoor iedere vennoot in de boeken van de vennootschap wordt gecrediteerd. De vennoot heeft voor dat bedrag een vordering op de vof, dit is een vordering in rekening-courant. Dit betekent dat het bedrag van de vordering kan fluctueren, afhankelijk van de bedragen die een vennoot opneemt of stort.
Belastingen
Voor de gehele onderneming van de vof wordt jaarlijks de totale winst vastgesteld. Voor de behaalde winst is de vof zelf niet belastingplichtig. Wel is elke vennoot belastingplichtig voor zijn of haar winstaandeel. Bij een ongelijke verhouding van de winstaandelen betaalt de vennoot met het grotere winstaandeel meer inkomstenbelasting dan de vennoot met het kleinere winstaandeel. Een personenvennootschap is namelijk ‘fiscaal transparant’, er wordt als het ware door de onderneming heen gekeken naar het winstaandeel van de afzonderlijke vennoten. En dit heeft een groot voordeel: gezien elke vennoot zelf belastingplichtig is voor zijn of haar winstaandeel, merkt de fiscus ieder van hen aan als ‘ondernemer’. Hierdoor mogen de vennoten jaarlijks gebruik maken van de ondernemingsfaciliteiten die gelden voor de inkomstenbelasting, zoals de ondernemersaftrek, de investeringsaftrek, de MKB-winstvrijstelling en de stakingsaftrek bij de ontbinding van de onderneming.
Sociale zekerheid
Vennoten van een vof kunnen bij ziekte geen beroep doen op de wettelijke regels van de Ziektewet. Ook hebben ze geen recht op een WIA-uitkering (Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen). Daarvoor zullen de vennoten zelf een arbeidsongeschiktheidsverzekering moeten afsluiten. Meestal worden er in de vennootschapsovereenkomst al afspraken gemaakt over de arbeidsongeschiktheid van een vennoot. Ook hebben de vennoten geen recht op een WW-uitkering. Wel heeft iedere vennoot recht op AOW bij het bereiken van de AOW-leeftijd. Voor een hogere oudedagsvoorziening moet de vennoot vermogen opbouwen of een aanvullende lijfrentevoorziening regelen.
Vof ontbinden
Een vof wordt ontbonden door opzegging of overlijden van een van de vennoten. Verder wordt er in de vennootschapsovereenkomst vaak ook opgenomen dat vennoten de vof ook kunnen ontbinden door een gezamenlijk besluit daartoe van alle vennoten. De vof kan ook ontbonden worden doordat schuldeisers een van de vennoten failliet laat verklaren, surseance van betaling krijgt of anderszins het vrije beheer over zijn of haar vermogen verliest. Vennoten nemen deze laatste bepaling vaak op in de vennootschapsovereenkomst om te voorkomen dat een curator of bewindvoerder de plaats inneemt van de betreffende vennoot.
